🐡 Dolaşım Sistemi Özet 11 Sınıf

11 Sınıf Biyoloji Kazanım Testleri. 17 Ocak 2022 15:56 470097. TEST - 1 TEST - 11 (Dolaşım Sistemi - 3) TEST - 12 Taşımave Dolaşım Sistemi YGS-LYS de Çıkmış Soru ve Çözümleri 2010-2012-biyolojifenokulu. ANASAYFA. SON YAZILAR. 9.SINIF PROJE. 10. SINIF PROJE. 11.SINIF PROJE. 12.SINIF PROJE. YGS BİYOLOJİ. Dolaşım Sistemi Kazanımlar. Konu/Kavramlar: Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organlar, kalbin yapısı ve görevi, kan damarları, büyük ve küçük kan dolaşımı, kan grupları, kan bağışı, dolaşım sistemi sağlığı. . Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organları görevleri ile birlikte açıklar. Dolaşımsistemi hastalıkları ve dolaşım sistemine etkili ilaçları ayırt etmek MODÜLÜN AMACI Genel Amaç Bu modül ile ameliyathane, yoğun bakım, reaminasyon üniteleri ve/veya teknik laboratuar ortamında dolaşım sistemi hastalıklarını ve dolaşım sistemine etkili ilaçları doğru olarak ayırt edebileceksiniz. Amaçlar 1 Endokrin sistemin en önemli yapıları iç salgı bezleridir. İç salgı bezleri, sentezledikleri hormonları doğrudan kana verebilen organlardır. Ter ve tükürük bezleri gibi dış salgı bezlerinden farklı olarak kanalsızdırlar. Birbirinden ayrı ve özelleşmiş endokrin bezler, sadece kan dolaşım sistemine sahip hayvanlarda bulunur. Dolaşım Sisteminin Görevleri: Sindirim sistemi tarafından sindirilen besinleri ve solunum sistemi tarafından sağlanan oksijeni hücrelere ulaştırmak ve hücrelerden aldığı atık maddeleri boşaltım sistemine, karbondioksiti ise solunum sistemine geri götürerek vücuttan uzaklaştırılmasını sağlamaktır. Ayrıca, vücut ÖZETAnahtar kelimeler: Fen Eğitimi, Analoji Tekniği, Dolaşım Sistemi, Fen ve Teknoloji Dersi Bu araştırmanın amacı, öğretmen ve öğrenci merkezli analoji kullanımının ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin Fen ve Teknoloji dersi “Dolaşım Sistemi” GF4tMIA. Kazanımlar Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organları görevleri ile birlikte açıklar. Büyük ve küçük kan dolaşımını şema üzerinde gösterir Kanın yapı ve görevlerini kavrar. Kan grupları arasındaki kan alışverişini kavrar. Kan bağışının toplum açısından önemini araştırarak fark eder. Dolaşım sisteminin sağlığını korumak için yapılması gerekenleri araştırma verilerine dayalı olarak tartışır. DOLAŞIM SİSTEMİ Canlılık için gerekli besin ve oksijenin tüm hücrelere taşınmasını, metabolik faaliyetler sonucu ortaya çıkan zararlı maddelerin ve karbondioksitin hücrelerden uzaklaştırılmasını sağlayan sisteme dolaşım sistemi denir. Dolaşım sistemimiz kalp, kan ve damarlardan oluşur. Kalp Kanın pompalanmasını sağlar. Kalp dört odacıklıdır. Üsttekilere kulakcık, alttakilere karıncık denir. Kan toplardamarla kulakcıklara gelir. Karıncıklar da atardamar ile kanın pompalandığı yerdir. Kalbin sağ tarafında kirli, sol tarafında temiz kan bulunur. Kulakcıklar ile karıncıklar arasında kapakcıklar bulunur. Kalbimizin kasılıp-gevşeyerek yaptığı hareketin atardamarlardaki kanın hareketinden hissedilmesine nabız adı verilir. Yetişkin bir insanın kalbi bir dakikada 60-80 kez atarken, bu değer bebeklerde daha yüksektir. Kalbimizin kasılıp-gevşeyerek atardamar duvarına yaptığı basınca ise tansiyon denir. Kan Kan hücreleri ve kan plazması olarak iki kısımdır. Yetişkin bir insanda 5 litre kan bulunur. Kanın yaklaşık %55’i kan plazması, %45’i kan hücreleridir. Kanın Görevleri Kanın görevi kısaca taşımacılık yapmaktır. Ancak bunun yanında diğer görevleride vardır. 1. Vücut hücrelerinin ihtiyaç duyduğu besin ve oksijeni yaşır. Oksijen alyuvarda, besin kan plazmasında taşınır 2. Vücut hücrelerinde oluşan atık maddelerin taşınmasını sağlar.Karbondioksit alyuvar, diğer atıklar kan plazmasında taşınır. 3. Yaralanan organlarda pıhtılaşarak, kan kaybını önler. Kan pulcukları sağlar 4. Vücuda giren mikroplara karşı savunmayı sağlar. Akyuvarlar sağlar Kan plazması %90’ı sudur. %10’u besinler Protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, mineral, artık maddeler, hormonlar bulunur. Kan Hücreleri Alyuvar Kana kırmızı renk verir. İçerisinde hemoglobin bulunur. Oksijen ve karbondioksit taşınmasını sağlar. Kırmızı kemik iliği, dalak ve karaciğerde üretilir. Üretildiğinde çekirdeği vardır, zamanla çekirdeği kaybolur. Akyuvar Vücudu mikroplara karşı korur. Kırmızı kemik iliğinde, lenf düğümlerinde üretilir. Çekirdekli ve beyaz renklidir. Kan pulcukları Kanın pıhtılaşmasını sağlar. Çekirdeksiz ve çok küçüktür. Kırmızı kemik iliğinde üretilir. Damarlar Damarlar vücutta kanın dolaşımını sağlayan yapılardır. Dolaşım sistemimizde görevli üç çeşit damar vardır. Bunlar; atardamarlar, toplardamarlar ve kılcal damarlardır. Atardamar Kanı kalpten taşıyan damarlardır. Kalınlığı fazladır. Kan basıncı ve akış hızı fazladır. Akciğer atardamarı hariç temiz kan taşır. En büyük atardamar aorttur. Toplardamar Kanı kalbe taşıyan damarlardır. Akciğer toplardamarı hariç kirli kan taşır. Kan akış hızı atardamardan yavaş, kılcal damardan hızlıdır. Kan basıncı en düşük damardır. Kılcal damar Atardamar ile kılcal damar arasında yer alır. Hücrelerle madde alış-verişinin yapılmasını sağlar. Kan basıncı toplardamardan fazladır. Akış hızı en yavaş damardır. Kanın Vücutta Dolaşımı Kanımız vücut içerisinde iki farklı şekilde yol alır. Bunlardan biri büyük kan dolaşımı diğeri küçük kan dolaşımıdır. Büyük Kan Dolaşımı Büyük kan dolaşımında kan, kalp ile vücut arasında dolaşır. Kalbin sol karıncığından aort atar damarı ile çıkan temiz kan bütün vücuda dağılır. Hücrelere besin ve oksijen taşınır. Hücrelerde oluşan atıklar ve karbondioksit kana geçerek kan kirlenir. Alt ve üst ana toplardamarla kalbin sağ kulakçığına gelir. Küçük kan dolaşımı Küçük kan dolaşımında kan, kalp ile akciğer arasında dolaşır. Kalbin sağ karıncığındaki kirli kan akciğer atardamarı ile akciğere taşınır. Akciğerde temizlenir. Karbondioksit verilerek, oksijence zenginleşir. Temiz kan kalbin sol kulakçığına gelir. Kan Grupları ve Kan Alışverişi Kan grupları, alyuvarların zarında ve plazmada bulunan proteinlere göre belirlenir. Kan grupları A,B, AB ve 0’ dır. Kan alışverişleri aynı gruplar arasında gerçekleşir. Rh Faktörü Rhesus Resus cinsi bir maymunun kanında keşfedilen bir çeşit proteindir. Alyuvarlarında Rh faktörü bulunan kan Rh +, Rh faktörü bulunmayan kan Rh - olarak adlandırılır. Kan alışverişine örnek olarak, A Rh + kana ihtiyacı olan birisine A Rh + kan verilmelidir. Lenf Dolaşımı Lenf dolaşımında lenf, lenf damarları ve lenf düğümleri yer alır. Kan plazmasının bir kısmı ve bazı akyuvarlar kılcal kan damarlarından hücrelerin arasına sızar. Hücreler arasında biriken bu sıvı lenf damarlarına aktarılarak lenf ak kan adını alır. Lenf, lenf damarları ile taşınarak kan damarlarına aktarılır. Lenf damarlarının birleştiği yerlerde lenf düğümleri bulunur. Lenf düğümleri ise mikropları süzer ve bazı akyuvarları üreterek vücudumuzu hastalıklara karşı korur. Dolaşım Sisteminin Sağlığının Korunması için; • Yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. • Düzenli olarak spor yapmalıyız. • Aşırı yorgunluk ve stresten, sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durmalıyız. • Hareketsiz ya da uzun süre ayakta durmamalıyız. Dolaşım Sistemi Hastalıkları Lösemi kan kanseri, hemofili kanın pıhtılaşmaması, kan uyuşmazlığı, kalp yetmezliği ve kalp krizi gibi hastalıklar bazı dolaşım sistemi hastalıklarıdır. Hepatit B ve C, tetanoz, sıtma, kuduz, tifüs ve AIDS ise kan yoluyla bulaşan hastalıklardır. Kan Bağışı Belirli aralıklarla düzenli kan bağışında bulunduğumuzda hem hasta insanlara yardım etmenin huzurunu yaşayacak hem de sağlığımızı korumuş olacağız. Ülkemizde kurduğu kan bankası ile kan bağışlarını kabul eden ve ihtiyaç sahiplerine bu kanları veren “Türk Kızılay”ı adlı kuruluşumuz kan bağışlarımızı beklemektedir. Kan bağışının hayat kurtaracağını ve bir gün bizim de kana ihtiyacımız olabileceğini unutmayalım. Binamıza kadar gelen şehir şebeke suyunun yer aldığı geniş boruya bağlı küçük borularla binamızdaki dairelere su taşınır. Dairelere taşınan sular, daire içerisinde daha küçük borularla mutfağa, banyoya ve tuvalete kadar ulaşır. Bu tesisat sistemi vücudumuzdaki dolaşım sistemine yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan besin ve oksijeni hücrelere taşıyan ve yine hücrelerde oluşan atık maddelerin uzaklaştırılmasını sağlayan sisteme dolaşım sistemi adı verilir. Dolaşım sistemi; kalp, damarlar ve kandan vücutta dolaşmasını sağlayan yapılara damar adı verilir. Damarlar; atardamarlar, toplardamarlar ve kılcal damarlar olmak üzere üç grupta sindirilmiş besinleri ve havadan alınan oksijeni hücrelere taşıyan, hücrede kullanılan oksijen sonucu oluşan karbondioksiti akciğere ulaştıran hayati bir büyük bir bölümünü plazma adı verilen sıvı kısım, geri kalan bölümünü ise kan hücreleri oluşturur. Kan plazmasının %90’ı sudur. Geri kalan kısmı ise glikoz, yağ, protein, vitamin, mineral, hormonlar vb. oluşturur. Kan hücreleri ise alyuvarlar, akyuvarlar ve kan pulcuklarından oluşur. Alyuvarlar, yapısında bulunan hemoglobin proteini ile kana kırmızı rengi verir ve hücrelere oksijen taşımakla görevlidir. Ayrıca kanda en fazla bulunan kan hücresidir. Akyuvarlar, renksiz olmakla birlikte vücudu mikroplara karşı korumakla görevlidir. Normalde sayıca azdırlar fakat vücuda giren mikrop sayısı arttığında sayıları artar. Kan pulcukları ise renksiz, küçük ve çekirdekleri olmayan kan hücreleridir. Kanın damar dışına çıktığında pıhtılaşmasını, kanamanın durdurulmasını ihtiyacı olan insanlara başka insanların kan vermesi olayına kan nakli adı verilir. İnsanlar, ihtiyaç duydukları kanı normal şartlarda kendi grubundan alır ve kendi grubuna verir. Besin ve oksijenin hücreler götürülmesi ve hücrede oluşan atıkların karbondioksit ve zararlı madde hücrelerden dışarı atılması dolaşım sistemi ile sağlanır. İnsanda dolaşım sistemi KAN , KALP , KAN DAMARLARI ve LENF SİSTEMİNDEN Göğüs boşluğunda koni şeklinde olup bir pompa görevi vücuda dağılmasını iki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere dört üste karıncıklar alt’ta karıncıklar arasında kapakçıklar bulunur. Kalp üç tabakadan dışa doğru ; -Kalbin iç yüzeyi tek sıralı epitel hücrelerinden tabakada kan damarı bulunmaz Endokard -Orta tabakada kalp kasları , sinirler,ve kalbi besleyen koroner damarlar bulunur. Kalp kası kulakçıklarda ince , karıncıklarda özellikle sol karıncıkta daha kalındır.Miyokard -En dış tabakada iki katlı kalp zarı vardır. Perikard Kalbin çalışması otonom sinir sisteminin kontrolü altındadır. Kalp kası kasılıp-gevşeme hareketi kasının gevşemesi ile odacıklar kan ile dolar. , kalp kasının kasılmasıyla da odacıklar içindeki kan pompalanır. Kulakçıklar aynı anda kasılırken sağda bulunan kirli kan temizlenmek üzere akciğere giderken , solda bulunan temiz kan vücuda dağılır. Gevşemiş olan karıncıklara sağ kulakçıktan ve akciğerden gelen kan dolar. Kalbin bir kasılıp –gevşeme hareketine bir kalp atışı denir. İnsanda ATARDAMAR , TOPLARDAMAR ve KILCALDAMAR olmak üzere üç çeşit damar vardır. ATARDAMARKalpteki kanı uzaklaştırıp götüren atardamarı hariç hepsi temiz kan katlı yapıya dışta esnek , lifli bağ doku ,ortada düz kas doku , en içte ise yassı epitel doku içinde kan akışı hızlıdır. Kanın geri dönmesini engelleyen kapakçıklar damar içinde bulunur. Vücudumuzdaki en büyük atardamar aort atardamarıdır. TOPLARDAMAROrgan ve dokulardaki kanı kalbe içinde kanın geri dönüşünü engelleyen ve kan akış yönünde açılan kapakçıklar toplardamarı hariç hepsi kirli kan akışı atardamara göre daha yavaştır. KILCALDAMARAtar ve toplardamar arasında bulunan tek katlı yassı epitelden oluşmuş ince damarlardır. Atar ve toplardamarın giremediği doku ve organların arasına girer. Ve kan ile doku arasında madde alış-verişini sağlar. İnsanda büyük ve küçük kan dolaşımı olmak üzere iki türlü kan dolaşımı vardır. KÜÇÜK KAN DOLAŞIMIKalpte bulunan kirli kanın akciğere gidip temizlendikten sonra tekrar kalbe dönmesidir. Sağ karıncıkta başlar , sol kulakçıkta biter. Sağ karıncık Akciğer atardamarı Akciğer Akciğer toplardamarı Sol kulakçık BÜYÜK KAN DOLAŞIMI Kalpte bulunan teniz kanın vücuda dağılıp kirlendikten sonra kalbe tekrar dönmesidir. Sol karıncıkta başlar , sağ kulakçıkta biter. Sol karıncık Aort atardamarı Vücut Alt ve üst ana toplardamar sağ kulakçık TEMİZ KAN Oksijen ve besin bakımından zengin olan kandır. KİRLİ KAN Oksijen ve besin bakımından fakir olan kandır. Damarlar içinde akan kan ;plazma ve kan hücreleri olmak üzere iki kısımdan oluşur. PLAZMAKan sıvısı % 90’ kalan kısmında glikoz, vitamin ,mineral ,yağ ,aminoasit,protein ,hormon,üre ,tuzlar ile vücudu mikroplara karşı koruyan antikor ve pıhtılaşmayı sağlayan fibrinojen bulunur. ALYUVAR ERİTROSİT Kırmız kemik iliğinde , karaciğer ve dalakta üretilir. Kana kırmızı rengi veren hemoglobin taşır. Kanda en fazla bulunan çekirdeksiz hücrelerdir 1 mm kanda ortalama 3-5 milyon Hücre ve dokulara oksijen taşır. Alyuvar sayısı ; yaşa , cinsiyete ve ortamdaki oksijen miktarına göre değişir. AKYUVAR LÖKOSİT Kırmızı kemik iliğinde .lenf düğümlerinde dalak ve bademcik üretilir. Belirli şekilleri olmayan , çekirdekli , beyaz kan hücreleridir. Vücudu mikroplara karşı korur. Mikropları yiyerek fagositoz veya mikropları öldürerek antikorla vücudu korur. Vücuda mikrop girmesi durumunda sayıları artar. KAN PULCUKLARI TROMBOSİT Kırmızı kemik iliğinde kan üreten dev hücrelerin parçalanmasıyla oluşur. Kanın pıhtılaşmasını sağlar. TANSİYONKanın atardamar çeperine yaptığı itme kuvvetine basınca denir. NABIZKalbin kasılıp gevşemesiyle atardamara yaptığı vurmalar denir.nabız , kalp atış sayını verir. KAN GRUPLARI Alyuvar , plazmadaki proteinlere göre belirlenir. Alyuvardaki protein antijen Plazmadaki protein antikor Alyuvardaki özel protein Rh Kan alış verişlerinde ;Her grup kendi grubundan kan faktör kendi faktöründen kan alır. Kendi kan grubundan ve kendi faktöründen kan bulunmazsa aşağıdaki çizelgedeki gibi kan alış verişi yapılır. Alyuvarda Rh özel proteini taşıyanlar Rh , Alyuvarda Rh özel proteini taşımayanlar Rh dir. Kan uyum tablosu Alıcı Kan Grubu Verebilen kan grupları AB Rh+ Tüm kan grupları AB Rh- 0 Rh- A Rh- B Rh- AB Rh- A Rh+ 0 Rh- 0 Rh+ A Rh- A Rh+ A Rh- 0 Rh- A Rh- B Rh+ 0 Rh- 0 Rh+ B Rh- B Rh+ B Rh- 0 Rh- B Rh- 0 Rh+ 0 Rh- 0 Rh+ 0 Rh- 0 Rh- LENF SİSTEMİ Lenf sıvısı , Lenf damarı ve Lenf düğümleri olmak üzere üç kısımdan oluşur. Lenf sıvısı Alyuvar taşımayan doku kılcallarından dokulara çıkan kan sıvısının tamamı toplardamar kılcalı ile geri emilmez. Emilemeyen bı sıvı lenf damarları ile alınarak kan dolaşımına sıvısında akyuvar bulunur. Lenf damarı Lenf kılcalları ve lenf toplardamarında oluşur. Bir ucu açık diğer ucu kapalıdır. Lenf düğümü Dalak , bademcik en büyük lenf düğümleridir. Akyuvar üreterk vücut savunmasında görev yaparlar. DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARIHemofili , Anemi , Lösemi kan kanseri , Hepatit B , Hepatit C , Kuduz , Tifüs , AIDS , Sıtma , Veba , Tetanoz gibi Benzer Yazılar

dolaşım sistemi özet 11 sınıf