⛳ Güvercin Dışkıdan Hastalık Teşhis Tablosu

Kantahlilinin maksadı teşhis koymak değildirKan tahlilinin esas görevi hekimin olası tanılar arasında eleme yapmasını sağlamaktadır. Yani tanıya yardımcı olmaktır. Hastayı Crohnhastalığı için diyet çok sıkı değil, ana şey bağırsaklara saygıdır. Sıcak yiyeceklerin kullanılması tavsiye edilmez, tüm yemekler sıcak olarak sunulur, en az 18 ° ve en fazla 60 ° C sıcaklıkta servis edilir. Gıda kesirli olmalı, yiyecek günde 5-6 kez küçük porsiyonlarda alınmalıdır. Ciddi alevlenmelerin Kenelerküçük kemirgenler üstünde yani örnek vermek gerekirse tarla farelerinin üstünde, erişkin olanları ise köpek ya da insan gibi daha büyük canlılar üstünde yaşayabilmektedir. Hastalık olur da erkenden teşhis edilir ve tedavi de erkenden gerçekleşirse hızlı bir süreçte düzelme imkanı vardır. Belirtileri. Ateş Kuluçkadönemi 3 günden 21 güne kadardır. Yaklaşık 4 hafta sonra güvercinlerin %30 u hastalığı atlatır. Hastalığın Semptomları. İshal, zayıflama, az yeme, çok fazla su alımı hastalığın başlıca belirtileridir. Her iki ayakta da felç, ürkeklik, buynun eğilmesi, denge kaybı, devrilmek, geri geri gitmek görülür. ErkenTeşhis Hayat Kurtarır. Her yıl Ekim Ayı Meme Kanseri farkındalığılıyla toplumu bilinçlendirerek erken tanı ve teşhisin öneminin anlatıldığı bir aydır. Bu kapsamda Hendek İlçe Sağlık Müdürlüğü tarafından Hendek 2.Organize Bölge Sanayide yer alan Çamsan Fabrikası çalışanlarına Meme Kanseri ve Erken Tanının önemi ile ilgili bir seminer dü Kanatli Veteriner Hizmetleri. Kanatlı bakım,tavuk Mansuroğlu Mah. Dumlupınar Cad. No: 42/B Özkanlar, Özkanlar Bayraklı, Sağlıkve Hastalık için Yeni Model – George Vithoulkas ₺ 65,00 ₺ 60,00. Sepete Ekle. Güvercin Kanatlarında Dünya Yolculuğu Asıl Şimdi Başlıyor MUH94S. Dis Mekanda Da Ic Mekan Da Da Kullanilabileceginiz Sik Su Gecirmez Kopek Kulubesi Yatagi Bahcemobilyasi Bahcemobilyalari Bana Kopek Kulubesi Lazim Fakat Iyisi Lazim Diyenler Icin Bu Ahsap Kopek Kulubesi Akbrell Dis Mekan Mobilyalari Mobilya Bahce Kopek Kulubesi K2 Kopek Ahsap Evler Kulubeler Kopek Kulubesi Etiler Ahsap Kopek Kulubesi Dis Mekan Mobilyalari Alanlar Ahsap Evler Ferplast Dog Villa 110 Plus Kopek Kulubesi 8010690109343 Amazon Pet Center 2020 Kopek Villa Kopek Kulubeleri Kopek Kulubesi Bahcesehir Ahsap Kopek Kulubesi Bahcesehir Ahsap Evler Bahce Kulubesi > Dis Mekan Mobilyalari Panosundaki Pin Kopek Kulubesi Cengelkoy Ahsap Evler Alanlar Bahce Kulubesi Bahceli Kopek Kulubesi 100 2020 Kopek Pencereler Evler Kopekkulubesi Adli Kullanicinin Kopek Kulubesi Panosundaki Pin Cardak Kopek Kulubeleri Kopek Kopek Kulube Panosundaki Pin 15 Brilliant Diy Dog Houses With Free Plans For Your Furry Companion Kopek Kulubeleri Kopek Yataklari Evcil Hayvan Yataklari Http Urun Gittigidiyor Com Ev Dekorasyon Bahce Kopek Kulubesi 44740848 Kopek Kulubeleri Ev Dekorasyonu Evler Good Corresponded How To Train Your Dogs Visit Site Kopek Kulubeleri Ahsap Isleme Dis Mekan Mobilyalari Kopek Kulubesi Www Intersystemlt Balkon Dis Mekan Mobilyalari Balkon Dekor Fully Assembled 6 X 10 Amish 1 Run Kennel Amish Dog Kennels Pinecraft Com Kennel Kits Prefabr 2020 Kopek Kulubeleri Kopek Malzemeleri Dis Mekan Mobilyalari Kopek Kulubesi Bahcesehir House Evler Alanlar Pin By Ali Murt On Animaux Dog House Diy Pallet Dog House Dog Houses Kopek Bizde Com Blog Kopek Sweet Home Kulubeler Kinderhaus Sylt Kinderspielhaus Gartenhaus Kinder Spielhaus Holzhaus Strandhaus In 2020 Kinderspielhaus Kinder Spielhaus Kinderhaus Kopek Kulubesi Ikili 130 2020 Kopek Sakura Ordu Kopekkulubesi Adli Kullanicinin Kopek Kulubesi Panosundaki Pin Kopek Free Home Plans Free Plans For A Large Dog House Large Dog House Free House Plans Dog House Calismalarim My Works Panosundaki Pin Ahsap Kopek Kulube Modelleri 025 2020 Kopek Kulubeleri Kulubeler Lambri Kopekkulubesi Adli Kullanicinin Kopek Kulubesi Panosundaki Pin Kopek Kulubeleri Kopek Kulubeler Ahsap Kopek Kulubesi 050 2020 Kopek Kopek Kulubeleri Kulubeler Log Store Ac Morgan At Edenballycoggill Workshop Firewood Shed Wood Storage Sheds Log Store Trixie Kopek Kulubesi Large Ahsap Kopek Kulubesi Kopek Kulubeleri Kopek Kopek Malzemeleri Ingenious Ways To Recycle Used Wood Pallets Kopek Kulubeleri Ahsap Isciligi Kulubeler Kopek Evi Panosundaki Pin Kedi Evi Gokturk Ahsap Kopek Kulubesi Evler Kedi Evi Bahce Kulubesi Pali Ahsap Ahsap Bahce Malzemeleri Kedi Evi Dis Mekan Mobilyalari Kedi Podo Siz Ve Patili Dostlariniz Icin Tasarimlar Pisi Mini Kedi Evi Goruntuler Ile Kedi Evi Kedi Ic Tasarim Yapimi Oldukca Kolay 10 Kopek Kulubesi Onerisi 2020 Kopek Kulubeleri Kulubeler Kopek Pin De Umit Susoy Em Iz Gazetnyh Trubochek Em 2020 Dog Ideas Dogs Hacks Dog Stuff Dogs Room Dogsbed Dog Ideas Dog Dis Mekan Mobilyalari 2020 Kopek Kulubeleri House Kendin Yap Ev Dekorasyonu Https Www Petlebi Com Blog Kopegin Boyutuna Gore Kopek Kulubesi Nasil Secilir 2020 Kopek Kopek Kulubeleri Kulubeler Perfect For Every Fur Baby Kopek Kulubeleri Kulubeler Evler Ahsap Kopek Kulube Modelleri 020 2020 Kopek Kulubeleri Kulubeler Kopek Hakan Sungu Adli Kullanicinin Kopek Kulubesi Panosundaki Pin 2020 Cat Supplies Panosundaki Pin Kopek Kulubesi Etiler Ahsap Kopek Kulubesi Kopek Bahce Kulubesi Ahsap Evler Summer Kopek Kulubeleri Kendin Yap Mobilya Yatak Building Diy Dog Houses Kopek Kulubeleri Kedi Evi Ahsap Isleri Kamelya Cardak Ve Kopek Kulubeleri Cardak Dis Mekan Mobilyalari Dogadaki Etkinlikler Lisiane Oliveira De Moraes Adli Kullanicinin Kedi Urunleri Panosundaki Pin Evcil Hayvan Yataklari Evcil Hayvan Urunleri Kopek Kulubeleri Benefits Of Wood Work For A Career With Images Dog Crate Table Crate Bed Dog Crate End Table Rustic Farmhouse Decor Dog House 2020 In General You Ve Got To Consider What Features And Specifications You Desire And Need The Pit Runs Through The Cen Dis Mekan Mobilyalari Rustik Ahsap Isleri Güvercinler hastalıkları, Yaşama süreleri 10-18 yılı arasında olan çeşitli cinsleri ve özellikleri olan bir kuş türüdür. Genellikle 2-8 yaş aralığı aktif oldukları dönemdir. Yeryüzünde yaklaşık olarak 200-300 türü bulunmaktadır. Fakat ülkemizde sadece 7-8 tane çeşidi yaşamına uygun alan bulabilmektedir. Beslenme şekilleri yemlenme biçiminde olur. Buğdayla beslenirler. Dişleri yoktur. Genellikle günün tek öğününde yani akşamları yemlenirler. Cinsleri farklı yemlenme şekillerine sahip oldukları için değişik biçimde yemlenmelidir. Çoğu kez küçük güvercinlerde yemlikler tercih edilir. Güvercin sayısının fazla olduğu kümeslerde ise hijyen kurallarına çok dikkat edilmelidir. Çünkü yem yere doğru atıldığından hastalık bulunan güvercinlerin dışkılarından diğer güvercinlere hastalık bulaşabilmektedir. Güvercin hastalıkları Güvercinlerde bir çok hastalık görülmektedir. Bu hastalıklar şu şekildedir. StreptococcosisGüvercinlerin ayaklarında ve kanat bölgesi eklemlerin de iltihaplanma olması ve yara oluşmasıdır. Kiloda düşüşler, yeşilimtrak çamurumsu ishal, yiyecekleri istiğfar etme, karın bölgesinde ve bağırsaklarda şişme olması, kan renginin değişerek eflatunumsu bir renge doğru dönmesi. Bu rengi tespit etmek için göğüs bölgesindeki tüylerin aralamak gerekir. Bu rahatsızlığın ileri boyut kazanması sonucunda felçli kalma tehlikesi ya da ölüm riski görülebilir. Pasteurelosis KoleraHızlı ilerleyen bir rahatsızlık türüdür. Hızla ateş artması, iştah da azalmalar, sulu bir kıvamda ve sarımtırak renkte ishal görülmesi belirtileri arasındadır. Genellikle 3-10 gün aralığında ölüm tehlikesi görülmektedir. TuberculosisBu rahatsızlığın ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Aşırı kilo kaybı ile kendini göstermektedir. Vücudun büyük bölümünde soluk bir renk görülür. Çoğunlukla ölümle neticelenen bir rahatsızlık türüdür. Çaresi tespit edilememiş bir rahatsızlık İshal atıkları üzerinde köpükler vardır. Vücutta özellikle eklem yerlerinde şişkinlikler seyredilir. Bu şişkinliklerin sıcaklık derecesi diğer yerlere göre daha yüksektir. Bu mikrobun beyne kadar ulaşması durumunda kafayı sabit tutamama, kafanın öne geriye gidip gelmesi gerçekleşebilir. Ölümcül bir sonuçla ColiSarı ve yeşilimsi sulu ishal şeklinde kendini gösterir. Bu ishal çok kötü kokar. Kilo kayıplarında artma ve halsizlik görülür. Belli aktiviteler de yani uçma da sorunlar hemen hissettirmeyen bir rahatsızlık türüdür. Bu rahatsızlığa yakalanan güvercinin genellikle bir gözün de akıntı olur. Bu rahatsızlığın ilerlemesi halinde bir gözde göz kaybı alıp verme de sıkıntılar. Gözlerde akma ve burundan sıvı gelmesi belirtileridir. En belirgin belirtisi gözler de ve gözün iç yapısında kendini gösteren olan isteğin artması en önemli belirtilerden bir tanesidir. Diğer belirtiler ise ishal, sinirsel sıkıntılar, baş ve boyun hareketlerinde anormallikler, güç kaybı, kiloda azalma eğilimi ve ileri aşamalar da ÇiçekGenellikle genç yaşlardaki kuşlar da görülür. Deride kahverengi lekelenmeler olur. Solunum sıkıntısı yaşarlar. Vücudun bazı yerlerinde kabuk bağlayan yaralar oluşması doğanlar da ve genç yaşta olan kuşlar da görülür. Kusma, sarı renkli ishal ve kilo kaybı belirtileri Daha çok yavru kuşlar da seyreden bir rahatsızlık türüdür. Bağışıklık sisteminde sıkıntılar yaşanması, gelişimsel bakımından sorunlar olması, kiloda azalmalar, nefes alıp vermede aksaklıklar olması ve ishal belirtileri arasındadır. Tedavisi mümkün olmayan rahatsızlık sinekleri aracılığı ile güvercinlere akseder. Su içme isteğinin artması, kanla karışık ishal ve kusmalar görülmesi belirtileri kursak kısmında şişme olması ve yavru güvercinler de büyüme geriliği olması en önemli sadece gaganın bileşim yerinde yaraların görülmesi en önemli belirtisidir. Vücudun diğer herhangi bir bölgesinde bu yaralardan görülmez. Papağanlar doğal yaşamda avlanarak hayatta kalmaya çalışan, vahşi doğada önemli avcılardandır. Avcı hayvanların en önemli özelliği başkalarına av olmamak için çaba sarf etmesidir. Bir papağan hastalansa bile bu hastalığını gizleyerek hedef olmaktan kaçınır. Çünkü doğanın dengesinde zayıf olanı, hasta olanı avlama kuralı bulunur. Bu gizleme eğiliminden kaynaklı papağanınızın hastalandığını anlamakta zorluk çekebilirsiniz. Papağan hastalıkları ve tedavileri hakkında bilgi sahibi olarak belirtileri erken yakalayabilir, tedavi olması için en kısa zamanda bir veterinere götürebilirsiniz. Papağanınızın durumunun çok kritik olduğunu düşünmüyorsanız ve destek alarak tedavi edebilirim diyorsanız internet sitemizin forum alanına girerek Papağanlar kategorisine konu açabilir ve gerekli desteği alabilirsiniz. Kuşlarda Polyomavirüs Bir diğer bulaşıcı olan ve özellikle yavru papağanlarda ölümle sonuçlanabilen hastalık polyomavirüstür. Bu virüs diğer kanatlı hayvanları da etkileyebilir ancak en yaygın papağanlarda görülmektedir. Polyomavirüs hastalığı ishal, kusma, kilo kaybı, iştahsızlık ve halsizlik gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Tedavisi için bilinen bir tedavi olmamakla birlikte destek tedavi uygulanır. Polyomavirüsten korunmak için aşılama yapılması çok önemlidir. Bir yaşına gelmeden yapılan aşılama ile bu hastalıktan korunulabilir. Kuşlarda Psittakoz Papağan Ateşi Papağanlarda psittakoz geç teşhis edildiğinde ölümle sonuçlanabilen, dışkı ve vücut sıvıları ile kolaylıkla diğer papağanlara bulaşabilen viral bir hastalıktır. Üst solunum yolunu etkileyen bu hastalık, iştahsızlık, halsizlik, uçma isteğinde azalma, nefes alırken zorlanma, dışkının sıvılaşması ve yeşil renk alması, göz ve burunda akıntı gibi belirtiler ile ortaya çıkar. Bu belirtilerden en az biri gözlemlendiğinde mutlaka veterinere gidilmelidir. Ayrıca bu hastalık insanlara da bulaşarak gribe benzeyen bir tablo ile karşı karşıya bırakabilir. Papağan Hastalık ve Tedavileri Nelerdir?Papağanlarda Giardia Guardia papağanlarda en sık görülen parazit kaynaklı hastalıktır. Diğer papağanların dışkılarından bulaşabileceği gibi kirli su içilmesi sebebi ile de hastalık meydana gelebilir. Hastalığın en belirgin belirtileri ciltte pullanma ve kuru kaşıntı, ishal, halsizlik veya depresyon benzeri ruh hali, kısa sürede zayıflama olarak sayılabilir. Tedavisi için parazit ilaçları kullanılabilir. Ancak parazit ilaçları parazit yumurtalarını öldürmez. Yumurtalar kısa süre içerisinde büyüyüp tekrar hastalığa sebep olabilir. Bu sebeple ilaç uygulaması veteriner kontrolünde tekrar ettirilmelidir. Papağanlarda Pacheco Hastalığı Bulaşıcı olan ve ölüm ile sonuçlanabilen bir diğer viral hastalık pacheco hastalığıdır. Bu hastalık herpes virüsü ailesinden bir virüs sebebiyle meydana gelir. Herpes virüs, zatürreye ve sinüzite sebep olması ile bilinir. Diğer belirtiler ise yemek yemeden tamamen kesilme, titreme, dışkının yeşilleşmesi veya ani ölüm olarak sayılabilir. Erken teşhis edildiğinde antiviral ilaçlar ile tedavi edilebilir. Tedavisi mümkün olsa da bu hastalık en ölümcül hastalıklardan sayılır. Çünkü virüs vücuda girdikten sonra çok kısa süre içerisinde yayılabilir ve ani ölümlere sebep olabilir. Papağan Hastalık ve Tedavileri Nelerdir?Papağanlarda Yetersiz Beslenme Hastalık belirtileri birbirine yakın olduğu için ayırt etmek oldukça zordur. Sadece bu konuda bilgisi olan bir veteriner hekim hastalık teşhisi yapabilir. Ayrıca yetersiz beslenme de sayılan hastalık belirtilerinin görülmesine sebep olabilir. Yetersiz ve dengesiz beslenme papağanınızı hastalıklara açık hale getirdiği gibi yakalandığı hastalığı atlamamasına da sebep olur. Beslenme bağışıklık sisteminin temelidir ve bağışıklığın düşün olması vücudun hastalıklara karşı verdiği savaşı kaybetmesine sebep olur. Yetersiz beslenme belirtileri papağanlar arasında farklılık gösterebilir. En belirgin belirtiler tüylerin mat ve cansız olması, tüylerde dökülmeler yaşanması, bazı tüylerin kararması olarak sayılabilir. Hasta Papağan Belirtileri Nelerdir? Nasıl Tedavi Edilir İnsanlar bir hastalık geçirdiğinde bunu dile getirebildikleri için hastalığın teşhis edilmesi için genelde geç kalınmaz. Hayvanlar rahatsızlık geçirdiklerinde ise bunu anlamanın tek yolu hareketlerini, yeme içme düzenini ve dışkısını takip etmektir. Dış görünüşten anlaşılabilecek belirtiler; Tüylerde matlık, donuklaşma Tüy dökülmesi, tüy yolma hareketi, Dengesizlik, Kafesin içerisinde saklanma isteği, köşelerde durma, Hiç durmadan yürüme, Titreme, Gagası ile tutarak kafese asılma. Davranışlardan anlaşılabilecek belirtiler; Normalden az veya fazla ötme, Uçmada isteksizlik, Halsizlik, Normalden farklı davranışlar. Dışkıdan anlaşılabilecek belirtiler; Dışkının renginde değişiklik, Normal dışkı yoğunluğunda değişiklik ishal-kabız Kan görülmesi. Baş bölümünde görülebilecek belirtiler; Gagada şekil, renk veya boyut değişikliği, Başın herhangi bir yerinde şişlik, Gözlerde sulanma, devamlı yaş akması, kısıklık Başta titreme, seğirme Bacak ve ayaklarda görülebilecek belirtiler; Topallama, Tırnaklarda anormallikler, Ayak veya bacakta şişkinlikler. Nefeste Oluşabilecek Belirtiler; Nefes alırken hırıltı çıkması, Çabuk yorulma, nefes nefese kalma, Nefes alırken gagayı açık tutma, Nefes alırken kuyruğu hareket ettirme, Ses tonunda değişiklikler. Yeme düzeninde oluşabilecek belirtiler; İştahsızlık, tamamen yemekten kesilmek, Kusma, Mide kısmında şişkinlik, Su içmeme, En sevdiği yiyeceği bile reddetme. Tavsiye Bağlantı En Çok Konuşan Papağan Türleri Nelerdir Kilo kaybı Kilo kaybı, özellikle de ani yaşanan zayıflamalar papağanınızın hasta olduğuna işaret eden en önemli belirtidir. Kilo kaybı aslında iştahsızlıktan kaynaklanır. Hasta olan bir papağan yemek yemede isteksizlik gösterir ve bundan dolayı kilo kaybı görülür. Ayrıca hastalıkla savaşırken vücudun fazla efor sarf etmesi de kilo kaybına sebep olur. Ne Yapılmalı? Düzenli olarak papağanınızın sağlığını kontrol etmek, yapabileceğiz en önemli adımdır. Yukarıda sayılan belirtilerden biri bile gözlemlendiğinde kısa süreli takip edilmeli ve devam etmesi halinde veterinere götürülmelidir. Evde kendi kendine tedavi yapmaya çalışmak kesinlikle doğru değildir. Sadece veteriner hekimin tavsiyesi doğrultunda tedavi için adımlar atılmalıdır. Papağanlar da dahil olmak üzere kuş türleri çok hassas canlılardır. Hastalıklar erken teşhis edilmediği takdirde kısa sürede ilerleyerek ölümcül hale gelebilir. Güvercin ve Hastalık Disease and pigeonsGüvercinlerde bazı önemli hastalıklardan söz etmeden önce hastalık konusunda temel bazı bilgilere göz atmak gerekir. Zira hastalığın oluşumu ve sonuçlarını genel anlamda bilirsek kümesimizin sağlığını o denli etkin koruyabiliriz. Önemli bir konu gizli seyreden enfeksiyonların için güvercinlerimizin iyi gözlenmesi yanısıra hastalık ve ölümlerin tanımlanması da çok önemlidir. Zira belli bir hastalıkla etkin şekilde mücadele ancak o hastalık iyi tanımlanabilirse ne demektir? Çevreden etki eden faktörler sonucunda kalıtsal bozukluklar hariç organların veya organ sistemlerinin normal fonksiyonlarını yerine getirememesine hastalık denir. Hastalık yapıcı faktörler iki grupta yol açan faktörler Hayvanın içinde yada üzerinde gelişen ve vücut dokusunu tahrip eden, belli maddeler salgılayan hastalık yapıcı etmenlerdir. Vücut buna karşı bazı önlemler alır. Bu tip hastalıklara enfeksiyöz hastalıklar olmayan hastalıklar Hastalığa neden olan ve yukarıdaki tanımlamanın dışında kalan tüm diğer nedenlerdir. Enfeksiyöz olmayan hastalıklara neden hastalık ortaya çıktığında enfeksiyöz yada enfeksiyöz olmayan nedenlerden mi kaynaklandığını bulmak güçtür. Hastalıkların ortaya çıkışında genellikle birçok faktor birlikte güvercinin herhangi bir hastalık etmeni ile enfekte olması hemen hastalanması anlamına gelmez. Hastalık etmeninin vücuda girişi ile hastalık oluşturması arasında üç aşama AşamaHastalık etmenleri vücuda girerler ancak vücutta çoğalamazlar. Bu tip enfeksiyonlar güvercin vücuduna zarar vermezler. 2. AşamaVücuda giren hastalık etmeni vücutta çoğalabilir. Hastalık oluşmadan, hayvanın vücudu hastalık etmenlerinin çoğalmasını önleyebilirse bu takdirde sessiz enfeksiyondan bahsedilir. Bu tip enfeksiyonlar güvercinin o etmene karşı bağışıklık geliştirmesiyle sonuçlanır. Ancak bu hayvanlar bağışıklık oluştuktan sonrada söz konusu etmeni çevreye yayarlar. Bu tip bir enfeksiyon riski genellikle fark edilmez. 3. AşamaGüvercin hastalık etmeninin çoğalmasını durduramazsa etmenin zararı başlar ve hastalık belirtileri görülmeye başlanır. Bunun sonucunda hayvan ölebilir. Stres durumlarında sessiz enfeksiyonların da zararlı enfeksiyonlara dönüşmeleri mümkündür. Hastalıkların bulaşması iki yolla olabilir. Birincisi enfekte olmuş bir güvercinden doğrudan enfekte olmamışlara bulaşabilir. İkinci yol ise enfekte olmuş güvercinin çevreye mikropları bulaştırmasıyla diğer güvercinler enfekte olabilirler. Her zaman sessiz enfeksiyonu olan bir güvercin veya bulaşık bir çevre sağlıklı güvercinlerin de hastalanmasına neden hangi durumlarda ortaya çıktığı hastalık etmeninin yoğunluğuna sayısına, hastalık yapma yeteneğine ve aktifliğine bağlı olduğu gibi, kuşun genel durumuna keyfine ve bağışıklık durumuna da bağlıdır. Hastalığın ortaya çıkışını teşvik edici unsurlar şekil 2’de verilmiştir. Hastalık Riskini Azaltmanın YollarıYukarıdaki şekilde de görüldüğü gibi bir hastalığın ortaya çıkışında etkili olan etmenleri önlenebilir ve önlenemez etmenler olarak ikiye ayırmak mümkündür. Güvercinlerimizi sağlıklı tutabilmek için ve onların önlenemeyen stres etmenleri ile daha iyi başa çıkabilmelerini sağlamak için tüm önlenebilir stres etmenlerinin ortadan kaldırılması gerekir. Bu etmenler yetiştirme ve besleme gibi cansız etmenler ise bunların önüne geçilerek hastalık riski azaltılabilir. Canlı önlenebilir stres etmenleri de zaman zaman koruyucu ilaç uygulamaları ile birçok stres etmeni önlenemeyen tabiattadır. Bunlar, örneğin satın alma, yavruların yeme inmesi ve gösteriler gibi güvercin yetiştiriciliğinin olmazsa olmaz koşullarıdır. Bunun yanısıra güvercin, tüy değiştirme ve yavru bakımı gibi doğal olarak da bazı stres etmenlerinin etkisin altındadır. Bu dönemlerde bazı önlemlerin alınması hastalık riskini önlemlerin iki hedefi Güvercinin dayanıklılığını artırma, örneğin mevsime göre yada güvercinin biyolojik dönemlerine göre dengeli olarak beslenmesi. 2. Güvercin vücudunda veya çevresinde hastalık etmeninin mikrop yoğunluğunun azaltılarak enfeksiyon baskısının düşürülmesi. Bu da çeşitli koruyucu ilaç kullanımı ve temizlik dezenfeksiyon ile yapılabilir. Enfeksiyon baskısının azalması sonucu açıkta kalan vücudun savunması, önlenemeyen stres etmenleri ile baş etmede Dr. Türker Savaş Kanatlılarda Salmonella İnfeksiyonları SALMONELLA İNFEKSİYONLARI •Kanatlı Salmonellozisi, Salmonella cinsindeki etkenlerden ileri gelen kanatlıların büyük bir çoğunluğunda önemli hastalık tablolarına neden olan bir infeksiyondur. •Ayrıca kanatlı Salmonella türlerinin bazılarının insanda da infeksiyon yapması nedeniyle Salmonellozis kanatlılardan bulaşabilen önemli zoonotik infeksiyonlar olarak değerlendirilmektedir. •Salmonella etkenleri Enterobacteriaceae familyasında yer alan Salmonella genusuna ait türlerin içerdiği serotiplerdir. •Son sınıflandırmaya göre 2 tür bulunmaktadır. • cholerae suis • bongori • Ancak S. cholerae suis, S. enterica diye de adlandırılmaktadır. 3 • Günümüzde bir çok patojeni içeren S. enterica türüaşağıda belirtilen 7 alt gruba ayrılmaktadır. • Enterica subsp. enterica I • Enterica subsp. salamae II • Enterica subsp. arizonae IIIa • Enterica subsp. diarizonae III-b • Enterica subsp. houtenae IV • Enterica subsp. bongori V • Enterica subsp. indica VI4 • Kanatlılardan izole edilen Salmonella'ların birçoğu • Enterica subsp enterica I alt grubuna dahil olup, bu grup çok fazla serovar veya serotip içermektedir. • Genellikle de ilk izole edildikleri şehrin, ya da ilk izole edildikleri hastalığın belirtisinin veya ilk izole edildikleri kanatlı türünün adını alırlar. 5 • Enterobacteriacaea familyasının genel özelliklerini taşıyan Salmonella'lar Gram negatif, kısa ve küçük çomaklar tarzında sporsuz ve kapsülsüz olup, ve hariçhareketlidirler. Fakültatif anaerob6 • Septisemi olgularından sağlanan organ materyallerinden yapılan ekimlerde Salmonella izolasyonu kolay olmasına rağmen, özellikle portör hayvanların belirlenmesinde kullanılan dışkı kültürlerinde ya da yem örneklerinde Salmonella aranmasında; zenginleştirme yöntemlerinin kullanılması izolasyon şansınıartırmaktadır. • Tetrahionatlı buyyon, içerdiği pepton ve safra gibi maddelerle Salmonella'ların üremesini sağlarken, yine içerdiği kalsiyum karbonat, sodyum tiyosülfat, iyot ve potasyum iyodür ile özelllikle dışkıda bulunan E. coli'nin üremesini inhibe eder. • Zenginleştirme sonrası diferensiyel besi yerlerinde üreyen koloniler • Salmonella etkenlerinin identifikasyonunda, antijenik özelliklerin dikkate alınması son derece önemlidir. • Bu nedenle öncelikle "O" grubu anti-serumlarınkarışımı kabul edilen Salmonella polivalan antiserumu ile yapılan aglutinasyon testinde pozitif sonuçelde edilir ise, incelenen etkenin Salmonella spp. olduğu kabul edilip, daha sonra "O" spesifik grup antiserumları A,B, C,D,...... ile bu etken tekrar aglutinasyona tabi tutulur. • Hareketli Salmonella etkenlerinde, bu testlere ilaveten Faz-1 ve Faz-2'ye ait antiserumlar da kullanılarak izole edilen etken serotip düzeyinde identifiye • Salmonella'lar endotoksin, enterotoksin ve sitotoksin sentezlemektedirler. • Sentezledikleri endotoksinler özellikle bağırsak mukozasında harabiyete neden olmakta ve bu tür toksinleri sentezleyen Salmonella'larla infekte olan bireylerde şiddetli akut toksemitablosu şekillenmektedir. 9 • Salmonella'lara ait fajlar da bulunmaktadır. • Cins düzeyinde Salmonella etkenlerini %97 oranında lize edebilen Salmonella-O-1 fajı, özellikle Salmonella genusunun identifikasyonunda güvenilir cins spesifik bir bakteriyofajdır. • Salmonella'lar ısıya dayanıklı değillerdir, 55°C'de 20 dk da tahrip olurlar. Ancak düşük ısıya oldukça dirençlidirler. Özellikle soğukta saklanan yiyeceklerde; uzun süre canlıkalmaları nedeniyle Salmonella'lardan ileri gelen gıda zehirlenmelerinde bu dirençlilik unutulmamalıdır. 10 • Salmonella etkenleri oluşturduklarıpatojenik tablolarına göre 2 grupta incelenirler. • Majör Salmonellozis Bu tabloya ve A ve B neden insanda kötü hijyene bağlı olarak şekillenir. Tifoid ateşle karakterize ciddi infeksiyonlardır. • Minör Salmonellozis Diğer tüm Salmonella'lardan ileri gelen infeksiyonlardır. İnsan ve hayvanlarda görülürler. Genellikle toxi-infeksiyöz karakterde hastalık • Kontaminasyon daima sindirim yoluyla olur. Organizmada etkenin entero-invazif yayılması sonucu organlarda da lokalize formlar artritis, meningitis ve hepatitis şekillenebilir. • Günümüzde Salmonella'ların tümünün patojenik olduğu, ciddi bozukluklara neden olduğu ve oluşan tablonun şiddetinin alınan bakteri miktarıyla ilişkili olduğu bilinmektedir. • Kanatlılarda Salmonellozis'e neden olan türlerin en önemlileri • ve • İlk üçetken genellikle sadece kanatlılarda etkili olmasına rağmen, ve zoonotik önemi vardır. • İnsan Salmonellozis'inin %70'e yakını bu paratifo etkenlerinden ileri PULLORUM HASTALIĞ ĞI VE KANATLI Tİ İFOSU FOSU Pullorum disease, Pullorum seuche, Pullorose; Fowl typhoid, Hühner typhus, Typhose aviaire13 •Salmonella içerisindeki etkenlerden pullorum hastalığının, kanatlı tifosunun etkeni olarak bilinmektedir. •Ancak sahada pullorum hastalığının çok az görülmesi ve iki etkenin farklıtürlerden ziyade biyovar olarak değerlendirilmesi bu iki hastalığın birlikte nitelendirilmesine yol Etiyoloji •Hareketsiz Salmonella'lar •Biyokimyasal özellikleri açısından birbirlerine çok benzerler.– dulsitolu va maltozu fermente etmesine rağmen, dulsitolu ve maltozu ayrıştıramaz.– ornitin dekarboksilaz testinde negatif, ise Epizootiyoloji • ve infeksiyonlarıbaşta tavuk olmak üzere hindi, bıldırcın, güvercin, serçe ve papağanlarda görülür. •Bunun yanısıra pullorum infeksiyonlarının kanaryalarda, kanatlı tifosunun ise devekuşlarında da görüldüğübildirilmiştir. • doğal veya deneysel olarak kanatlı türlerinden başka şempanze, tavşan, kobay, şinşilla, domuz, kedi, tilki, köpek, mink ve sığırda da görülebildiği, buna karşın insanda nadiren bu etkene ait infeksiyon saptandığı yine literatür kayıtlarından •Tavuk ırkları arasında da infeksiyona duyarlılık derecesi değişmektedir. •Hafif ırklar, özellikle, Leghorn'lar ağır ırklara göre daha dirençlidirler. •Pullorum hastalığı genellikle gençlerdegörülmesine rağmen, erginlerde de zaman zaman görülebilmektedir. •Kanatlı tifosu ergin hastalığı olarak kabul edilmesine karşın, gençlerde, özellikle ilk bir aylık civcivlerde %26 mortalite oluşturabilmektedir. •Dolayısıyla gençlerin erginlere göre, dişilerin de erkeklere göre hastalığa daha duyarlıolduğu •Bulaşma kaynağını genellikle infekte yani taşıyıcı kanatlılar teşkil eder. •Dolayısıyla bu hayvanlara ait infekte yumurtalarkuluçka için kullanıldığında hastalığın en temel şekli olan vertikal bulaşma söz konusudur. •Genellikle hasta veya portör hayvanlar %30 civarında mikroplu yumurta çıkarırlar. •Bu yumurtalardan civciv çıkma olasılığı azalmasına rağmen embriyo döneminin kayıplarından sonra, çıkabilen civcivler portör olarak mikroorganizmalarıdiğerlerine bulaştırır. •infekte kanatlılara ait dışkılar da bir bulaşma kaynağıdır. Bununla kontamine yem, su ve altlık ve ayrıca bunlarla uğraşan çalışanlar ve bunlara ait ekipmanlar etkenlerin kanatlılara bulaşmasını dolayısıyla, horizontal bulaşmayı kolaylaştırır. •Ayrıca mekanik bulaşmada vahşi kuşların, rodentlerin ve sineklerin de Semptomlar •Genellikle pullorum gençlerin, kanatlı tifosu ise erginlerin hastalığı gibi düşünülse de, vertikal bulaşma çok önem taşıdığı için civciv ve gençpiliçlerde aynı klinik belirtiler görülür. • İnfekte yumurtalarda çıkış mümkün olsa bile kısa sürede civcivlerde ölümler izlenir. Ya da halsiz, zayıf civcivler görülür. •Kloakaları kirli ve beyaz renklidir. •Bazı durumlarda ise ölümlere daha sonraki haftalarda, genellikle de 2. ve 3. haftada rastlanır. •Hastalık, solunum belirtileri, düşkünlük ve beyazımtırak bir ishalle seyreden septisemik form halindedir. •Civcivler şaşkın bir şekilde kenarlara çekilmişlerdir. •Halsizlik göze çarpar. •Perakut seyrettiği durumlarda artritis ve omfalitis de görülebilir. •Nadiren körlük, eklemlerde şişlik ve buna bağlı topallık da •Ergin hayvanlarda genellikle semptom görülmez. •akut olgularda halsizlik, düşkünlük, yumurta veriminde düşüş, ilk günlerde ateş, iştahsızlık ve 10 gün içinde de ölüm izlenebilir. •kronik olgularda bu semptomları izlemek mümkün değildir. Buna karşın lokalize formları görülür. Ovaritis, salpingitis ve özellikle de yumurtanın karın boşluğuna düşmesine bağlı bozukluklar söz konusu olur. •Etkenin virulansına ve sürünün direncine göre pullorumda mortalite %0-100, tifoda ise %10-93 arasında değişmektedir. •Morbidite mortaliteden daha yüksektir. •Genellikle de hastalığı geçiren hayvanlar portör olarak kalırlar ve hastalık için bulaş kaynağını •Nekropside, perakut infeksiyonlardan ölen hayvanlarda herhangi bir bulgu görülmeyebilir. •Akut infeksiyonlarda ise karaciğer, dalak ve böbrekler hemorajikgörünümlüolup karaciğerde küçük nekrotik odaklar göze çarpar ve karaciğer hipertrofiktir. •Asites gözlenebilir. •Civcivlerde yumurta sarısı genellikle emilmemiştir. •Böbrekler solgun ve ürat karistalleriyle doludur. Rektum, ishale eklenen ürat nedeniyle beyazımtırak bir sıvı ile dolu olup genişlemiştir. •Ergin hayvanlarda daha çok lokalize formlar şekillenmiştir. •Karaciğer hipertrofik olup, yeşilimsi bronz renkte gevşek bir kıvamda görülür ve kolayca parçalanabilir. •Safra kesesi genişlemiş ve içi safrayla doludur. •Özellikle dişilerde ovarium foliküllerinde lezyonlar görülür. Ovidukt lumeni kazeöz bir içerikle doludur. •Buradaki dejeneratif bozukluklara bağlı peritonitis, hatta daha ileri durumlarda perikarditis dikkati çeker. •Erkeklerde de testislerde beyaz odak ve nodüller görülür. Nadiren de olsa hava keselerinde kazeöz granülomlara rastlanabilir. •Hindi ve ördeklerde de tavuklardaki tablolara benzer görünümler söz Teşhis 1-Klinik ve nekropsi bulguları • ve ileri gelen infeksiyonlarda klinik ve nekropsi bulgularıyla kesin teşhis konulamaz. •Her iki etkenden ileri gelen tablolar birbiriyle karışabildiği gibi, •pastörollozis, kolibasillozis, paratifo infeksiyonları, mikoplasmozis, aspergillozis ve Newcastle hastalığıile karışabilir. •Bu nedenle laboratuvar muayenelerinin 2-Laboratuvar muayeneleri • İnfeksiyonun mikrobiyolojik teşhisi için yeni ölmüşveya agoni halindeki hayvanlar, serolojik teşhis için ise, hayvanlardan kan veya kan serumu laboratuvara gönderilmelidir. a Bakteriyoskopi b Kültür Bakteriyoskopide yararlanılan organlardan aseptik koşullarda kanlı agar, Mac Conkey agar, agar gibi besiyerlerine ekimler yapılarak 37°C'de 24- 48 saat inkube edilir. Dışkı materyalinden ekim yapılıyor ise, zenginleştirme yöntemlerinden yararlanılmalıdır. Zenginleştirme sonrası yine aynıbesiyerlerine ekimler yapılır. Üreyen koloniler etiyoloji bahsında verilen biyokimyasal testlerle incelenerek identifikasyona gidilir. Ayrıca üreyen kolonilerin Salmonella cinsine ait olup olmadığıSalmonella O-1 fajı kullanılarak konfirme c Serolojik testler İki amaçla serolojik testlerden yararlanılır. •Birincisi, üreyen kolonilerin identifikasyonunda, laboratuvarda bulunan grup spesifik serumlarla üreyen koloniler lam üzerinde aglutinasyona tabi tutulur, yani etkenin antijenik analizine yönelik bir identifikasyon yolu izlenebilir. • İkincisi ise, infeksiyonun olduğu düşünülen kümesteki hayvanlardan kan alınarak, serumu çıkarılır; standart ve varyant suşlardan hazırlanmış aglutinasyon antijenleri kullanılarak hasta veya portör hayvanlar tesbit edilir. Bu amaçiçin lam aglütinasyon RP, tüp aglütinasyon TA ve mikroaglütinasyon MA testleri kullanılmaktadır. Lam aglutinasyon testinde tüp aglütinasyon antijenine göre 50 kat konsantre ve kristal violet ile boyalı, mikroaglutinasyon testinde ise Safranin-O ile boyalı antijenlerden yararlanılmaktadır. Ayrıca hindilerde kullanılamayan taze kanla yapılan aglütinasyon WB testi de tavuklarda serolojik taramalarda kullanılmaktadır. d Hayvan deneyi Salmonella etkenlerinin kontamine materyalden izolasyonu amacıyla veya bazı özel çalışmalarda civciv, tavuk veya tavşanlar deney hayvanı olarak Sağaltım •Damızlık yetiştirmelerin dışındaki kanatlılara kinolonlarNalidiksik asit ve enrofloksacin gibi, aminosidler, betalaktamazlar amoksicillin, ampisilin vb., tetrasiklinler ve furazolidon grubu ilaçlar verilebilir. • Koruma ve Kontrol •Uzun yıllardan beri tavuk ve hindi kümeslerinde pullorum hastalığı ve tavuk tifosu ile ilgili kontrol çalışmaları yapılmaktadır. • İşletmelerde temel programların uygulanması ile hem tavuk tifosu hem de pullorum hastalığı azaltılmıştır. •Bu hastalıklarda en basit uygulamalar, damızlık kümeslerin Salmonella gallinarum ve Salmonella pullorum'dan ari olarak yetiştirilmesi ve bu sürülerden elde edilen civcivlerin indirekt ve direkt olarak bu organizmalarla temasının önlenmesini • A-Kümes idaresi ile ilgili işlemler • İnfeksiyon etkenlerinden korunmada en etkin yöntem ve un kümese girişinin önlenmesidir. •Bu iki hastalığın yayılmasında vertikal bulaşmanın önemli rol oynaması nedeniyle kuluçkaya konulan yumurtaların tavuk tifosu ve pullorum hastalığıyönünden ari olması gereklidir ve sadece böyle yumurtalar kuluçkaya gönderilmelidir. •Ulusal kontrol programlarında, tavuk ve hindi damızlık kümeslerinin ve bunların civcivlerinin iki hastalık yönünden ari oldukları belirlenmelidir. • ve primer konakçılarıtavuk ve hindilerdir. •Serbest yaşayan kuşlar ve diğer kanatlılar infeksiyonun büyük bir rezervuarı •Pullorum hastalığının ve tavuk tifosunun önlenmesinde manegement uygulamaları tam olarak yapılmalı ve taşıyıcılar düzenli olarak ortadan kaldırılmalıdır. Bunun için, 1. Civcivler ve gençkanatlılar pullorum ve tavuk tifosundan ari kaynaklardan sağlanmalıdır. 2. Hastalıktan ari olan sürüler ile ari olduğu bilinmeyen sürüler ve diğer kanatlılar birbirleri ile karıştırılmamalıdır. 3. Civcivler ve diğer gençkanatlılar iyi temizlenmişortamlara konulmalıdır. 4. Civcivler ve diğer gençkanatlılar ısı işlemi görmüşyemlerle beslenmelidir ve yem katkılarındaki salmonella kontaminasyonları bu şekilde azaltılmalı veya salmonella ile kontamine yem 5. Dışarıdaki kaynaklardan salmonellaların girişinin önlenmesi için biyogüvenlik uygulamaları eksiksiz yerine getirilmelidir. Bu amaçla, a Serbest yaşayan kuşların veya düşük olsa dahi, kümeslere bu kuşların girişi önlenmelidir. b Rat, fare, tavşan, kedi, köpek ve zararlı böcekler salmonella taşıyıcısı olabilirler. Bu nedenle kümeslere kemiricilerin girmesi önlenmelidir. c İnsekt kontrol programı önemlidir ve özellikle ev sinekleri, kanatlı bitleri ve zararlı böcekler kümese girmeleri önlenmelidir. Bu zararlı böcekler salmonella ve diğer kanatlıpatojenleri için taşıyıcı olabilirler. d Hayvanlara mutlaka temiz su sağlanmalı ve içme sularıklorlanmalıdır. Bazı bölgelerde yüzey sularının toplanarak bir gölet oluşturulması oldukça tehlikelidir. e Mikroorganizmaları içeren mekanik taşıyıcılar, insanların çizme ve elbiseleri olduğu kadar ekipmanlar, arabalar, taşıma kasaları önemlidir. Her aşamada cansız taşıyıcılar ile etkenlerin kümese girişleri önlenmelidir. f Tüm ıskarta ve ölühayvanlar bölgeden B-Portörlerin ayıklanması •Pullorum hastalığının kontrol programının oluşturulmasında infekte tavukların belirlenmesi için tüp aglutinasyon testi 1913 yılında geliştirilmiştir. Bu reaktörlerin belirlenmesi ve uzaklaştırılması ile kümeslerden hastalığın elimine edilmesi için kullanılmalıdır. •Saha sonuçları, tek test kullanılımının reaktörlerin uzaklaştırılması ve kümeslerden infekte tavukların tamamıyla elimine edilmesi için yeterli olmadığınıgöstermiştir. Böyle sonuçlar üçmuhtemel nedenden dolayı gerekli katkıyı sağlayamamaktadır. 1 İnfekte hayvanlardaki serum aglutininlerinin titresi inip çıkmakta ve değerlendirmede kriter titrelerdeki 1/25-1/50 seviyeleri belirli periyotlarda düşmektedir. 2 İnfeksiyon ile aglutininlerin gelişmesi arasında belirli bir sürenin geçmesi gerekmektedir. 3 Reaktörlerin uzaklaştırılmasına rağmen, çevresel kontaminasyonlar şekillendiğinde, diğer hayvanlar için bir infeksiyon kaynağı •Serolojik teşhis amacıyla,tüp aglutinasyon TAlam aglutinasyon RP,kanla yapılan aglutinasyon WB mikroaglutinasyon MA testleri geliştirilmiştir. •Bu testlerin tümütaşıyıcıların saptanmasında etkindir. •MA testi, TA testine bağlı olarak geliştirilen ve ekonomide avantaj sağlayan bir testtir. •Tavuklarda bu testlerin dördüde kabul görürken WB testi hindiler için kullanılmamaktadır. •ELISA da pullorum ve tavuk tifosu için sürütaramalarında kullanılabilmektedir. •Serolojik olarak infekte olduğu belirlenen bir veya daha fazla reaktörden alınan materyallerin bakteriyolojik yönden incelenmesi ve bu muayenelerle infeksiyonun doğrulanması gereklidir. •Eğer kümeste şüpheli reaksiyonlar belirlenmişse, güçlüpozitif reaksiyon veren tavuklardan alınan materyaller laboratuvara gönderilerek yeniden test edilmeli ve dikkatli bir bakteriyolojik muayene yapılmalıdır. •Rutin testlerde, şüpheli veya atipik reaksiyonlar pozitif olarak değerlendirilmemelidir. Çünkübu reaksiyonlar veya dışındaki diğer bakterilerden de •Nonpullorum-nongallinarum reaktörler •Nonpullorum ve muhtemelen nongallinarum, reaktörler, ender olarak reaksiyonları yorumlamada probleme neden olabilir. Bunlar antijenleri ile ilişkili antijenlere sahip olan diğer bakterilerle infekte olan hayvanlardır. •Koliform, mikrokok ve streptokoklar özellikle de Lancefield Grup D'ye ait olanlar, tavuklarda nonpullorum reaksiyonlarının büyük bir oranından sorumludur. Ayrıca, Staphylococcus epidermidis, Micrococcus spp., Aerobacter aerogenes, Proteus spp., Arizonae, Providentia ve Citrobacter türleri de çoğu nonpullorum reaksiyonlarından sorumludurlar. •Diğer salmonellalar içinde özellikle Grup D'de bulunan de kros reaksiyona neden olmaktadır. •Bu faktörlerden dolayı ayrıntılı bakteriyolojik muayeneler, kümeste infeksiyonunun durumunu belirlemede sıklıkla kullanılan tek bağlayıcı ve genellikle ve tarafından oluşturulan infeksiyonlar arasında da tek ayrımlayıcı •Saha eradikasyonu Sahada hastalığı eradike etmede uygulanması gereken temel kurallar aşağıda sunulmuştur. 1. Pullorum ve Tavuk tifosu bildirimi zorunlu olmalıdır, 2. Hastalık çıkan yerlerde karantina uygulanmalıdır ve infekte kümese ait hayvanlar denetim altında kestirilmeli ve satışa sunulmalıdır, 3. Tüm hastalık vakaları resmi idare veya yerel idare tarafından araştırılmalıdır, 4. İthal edilen kanatlılar ve yumurtaları bu hastalıktan ari olmalıdır, 5. Pazarda satılan kanatlılar bu hastalıktan ari olmalıdır, 6. Damızlık kümesler ve kuluçkalar pullorum-tifo kontrol programları çerçevesinde kontrol edilmelidirler. •Türkiye'de Tavukların Salmonellozis'i 3285 sayılı Hayvan Sağlığıve Zabıtası Kanunu'na göre "İhbarı Mecburi Hayvan Hastalıkları" kapsamında olup, damızlık kümeslerin Salmonella pullorum/gallinarum yönünden kontrolüde son olarak 1998'de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın çıkarmış olduğu "Kuluçkahane ve Damızlık İşletmelerinin Sağlık ve Kontrol Yönetmeliği ve Talimatı" ile Aşılama •Pullorumun ticari kümeslerden çoğunlukla eradike edilmesi ve eradikasyon programının mecburi uygulanması nedeniyle, pullorum hastalığının aşı ile kontrolünde aşıların üretimine ilgili az sayıda çalışma yapılmıştır. •Tavuk tifosu ise halen dünyanın bazı yerlerinde problem olmaya devam etmektedir. •USA'da lisans verilmiş herhangi bir aşısı bulunmamaktadır ve bazı ülkelerde kulanılan canlı modifiye aşılara da USA'da izin verilmemiştir. •Araştırıcılar ölüve modifiye canlı aşılar üretmişlerdir. •Bazı ülkelerde tavuk tifosu patlaklarında, 9R suşunun canlı oral veya mineral yağlı adjuvantlı veya adjuvantsız injektabl aşılarıkullanılmış ve farklı sonuçlar bildirilmiştir. Benzer olarak dış membran proteinlerinin, patojenik suşların içorganlara yerleşiminden 9R suşuna göre daha iyi koruma sağladığıbildirilmiştir. •Son yıllarda, tavuk tifosuna karşı aşılamada, mutant suşunun kullanımı ile bir virulens-plasmidinin çıkarılması sonrasındaki elde edilen suşundan ile infeksiyona karşı korumada ümit verici sonuçlar PARATİFO İNFEKSİYONLARI Paratyphoid infection, Salmonellosis, Salmonelloses •Genellikle S. arizona dışındaki hareketli Salmonella serotipleri, paratifo Salmonella etkenleri olarak tanımlanmaktadır. •Sadece kanatlı sağlığını tehdit etmeyen, özellikle gıda kaynaklı Salmonella infeksiyonlarının en önemli sorumlusu olarak da bilinen bu etkenler, son yıllarda oldukça dikkati Etiyoloji •Paratifo etkenlerinden en çok bilinenleri ve •Ancak bunlar kadar olmasa da S. montevideove S. thomson gibi bazı serotipler de hastalıkta rol oynamaktadır. •Paratifo etkenleri diye adlandırılan bu mikroorganizmalar Enterobacteriaceae familyasının Salmonella cinsine ait S. enterica subs. entrica'nın serotipleri veya serovardir. 40 Epidemiyoloji •Paratifo etkenleri konakçı spesifik olmadıklarından ve hiçbir hastalık belirtisi göstermeden dışkıyla etrafa saçıldıklarındantifoid etkenlere göre epidemiyolojileri daha kompleksdir. •Paratifo infeksiyonlarında infeksiyon kaynağını; kanatlılar, yem ve çevre olarak ayrı ayrı değerlendirmek gerekir. •Civcivler yumurtadan çıktıkdan hemen sonra ağız yoluyla etkeni alabilirler ve dışkıyla yoğun bir şekilde saçarlar. •Kontamine yumurta kabuğundan, tüy ve tozlardan etkenin bu şekilde alınması, civcivlerin kuluçka makinalarında infekte olmasına, dolayısıyla da kuluçka makinalarının kontaminasyonuna yol açar. Böyle bir bulaşmayla şekillenen infeksiyon bir broylerin hayatı boyunca sürmekte ve aynı kümesteki hayvanlar arasında kros kontaminasyonlara neden olmaktadır. •Dışkıyla saçılmanın oranı bir çok faktöre bağlıdır. Antibiyotik, probiyotik ve büyütme faktörlerinin kullanımı bu saçılımı etkiler. Ayrıca paraziter infestasyonlar ve immun sistemi etkileyen Gumboro gibi hastalıklar da etkileyen faktörler arasında •Yem, paratifo etkenlerinin bulaşmasında en önemli bulaşma kaynağından biridir. •Özellikle balık unu kullanılan kanatlırasyonlarında, balık ununun havada kurutulması esnasında, yabani kuşların ve sürüngenlerin dışkı materyalleriyle kontamine olmasına bağlı olarak, konakçı spesik olmayan bu etkenlerin kanatlılara yemle bulaşması söz konusudur. •Yem, hazırlanma periyodunun dışında da, saklama koşullarının iyi olmaması durumunda da tehlike arzetmektedir. •Özellikle yem depolarındaki fare ve diğer kemiriciler bu etkenlerin •Bulaşmada çevreyle ilgili olarak kümesin bulunduğu bölgeninin iklimini unutmamak gerekir. Ilıman iklimli diğer kemiriciler ve sürüngenlerin girişini engelleyemez. •Farelerle mücadelede kullanılan kediler de yine kontaminasyon kaynağıolabilir. •Ayrıca, hamam böcekleri, küçük yem kurtları, diğer hayvanlar, kümes personeli, ekipman, kanatlılar için kullanılan su da paratifo etkenlerinin bulaşmasında rol oynarlar. • İnsanlara bulaşma gıda kaynaklı kanatlı ürünleriyle et ve yumurta olmaktadır. •Paratifo etkenlerini taşıyan kanatlılar, dışkı ile etkeni saçtıklarında, özellikle tüy ve derilerinin kontaminasyonuna neden olurlar. •Kesimhanelere sevk sırasında taşıma kapları da bu bulaşmadan etkilenir. •Bir sürüde %5'den az bir infeksiyon oranının %50-100'lük bir karkas kontaminasyonuna yol açtığı belirlenmiştir. •Kesimhanelerdeki haşlama tanklarının, dışkıyla kontamine olması ya da içorganların çıkartılması esnasındaki yırtılmalar, karkas kontaminasyonunun en önemli nedenleridir. Bu tür bulaşık tavuk etlerinin iyi pişirilmeden tüketilmesi insanlar için en önemli hastalık •Kanatlı paratifo infeksiyonlarının patogenesisi, insanlardaki S. typhi ve tavuklardaki gibi 'tifoid' infeksiyonlardan farklılık göstermektedir. •ergin kanatlılarda şiddetli sistemik tablolara rastlanmaz. •Klinik tablolar sadece civcivlerde görülmektedir. •Genellikle de civcivlerde infeksiyona ağız yoluyla alınan serotipinin bağırsak cidarından invaze olarak retikule-endotelyal sisteme geçmesiyle intra selüler üreme gerçekleşir ve ölüm şekillenir. –Enteritis çok belirgin değildir. –Birkaçgünlükten büyük kanatlılarda, bağırsak florasının gelişmesine bağlı olarak etkenin üremesi fazla olamamaktadır. –Ayrıca, invaze olan mikrooganizmalara, makrofaj engeli de söz konusu olunca, infeksiyona bağlı ölüm meydana •Yumurtacıırklarda, etkenin lokalizasyonu seksüel olgunlaşmanın başlangıcında reproduktif kanala, özellikle, ovaryum ve ovidukta olmaktadır. Bu nedenle ve yumurtayla saçılımıönem kazanmakta ve ayrıca, yumurtlama sırasında yumurta kabuğunun dışkı ile kontaminasyonuna bağlıolarak da, yumurta etkenle bulaşmaktadır. •Konakçıya adapte olmayan paratifo etkenleri, hastalık belirtisi meydana getirmeden, kanatlıların kolonize oldukları sindirim kanalından dışkıyla saçılarak karkas kontaminasyonuna neden olup, insan gıda zincirine girerler. Kontamine yumurtalar da çiğ tüketildiği mayonez, krema takdirde aynı tehlikeyi Semptomlar •Klinik belirtiler çok tanıtıcı değildir. •Civcivler ilk 24 saat içinde hastalanırlar. •Mortalite %10 civarında iken, şiddetli olgularda %80'lere ulaşır. • İnfeksiyona karşı direnç, makrofajların şekillenmesine bağlı olarak, ilk günlerden sonra süratle artar. •Genellikle hastalarda, su tüketiminde azalma, iştahsızlık, tüylerde karışıklık, artan derecede ishal görülür. Kloaka etrafındaki tüyler kirlidir. •Ölüm genellikle 4-10 gün içinde şekillenir. •Hastalığı atlatan kanatlılar gelişme geriliği gösterir. •Nekropside civcivlerde, yüksek oranda emilmemiş yumurta sarıkesesi görülür. Ayrıca, karaciğer, dalakta büyüme ve küçük nekroz odaklarına rastlanır. •Perikarditis ve polyserositisin yanısıra, artritis ve sekumda kazeöz karakterli eksudat birikimi de Teşhis • 1-Klinik ve nekropsi bulguları Hastalıkta şekillenen klinik ve nekropsi bulguları tanıtıcı değildir. Bir çok bakteriyel ve viral hastalığın belirtileriyle karışır. • 2-Laboratuvar muayeneleri Bu amaçiçin yeni ölmüş veya hasta hayvanlardan organ materyalleri alınıp, süratle laboratuvara gönderilmelidir. • a Bakteriyoskopi Organlardan yapılan preparatların Gram boyama yöntemiyle boyanmasında Gram negatif etkenlerin görülmesi bu infeksiyonu düşündürür. • b Kültür Organlardan direkt ekimler, dışkıdan ise zenginleştirme yöntemleri uygulanmalıdır. Diğer Salmonella etkenlerinin teşhisinde uygulanan yol izlenmeli, biyokimyasal testler yeterli olmadığında, faj tiplendirme ve üreyen etkenlerin antijenik özellikleri incelenmelidir. • c Serolojik Testler Yine diğer Salmonella izolasyonlarında olduğu gibi canlı hayvanlara ait kan serumlarında serolojik incelemeler yapılabilir. • d Hayvan Deneyi Kontamine materyalden etken izolasyonu ya da patojenite denemeleri gerektiğinde, civcivler veya diğer deney hayvanları Sağaltım •Paratifo infeksiyonlarında tedavi sıklıkla kullanılmamasına karşın, bu konu hala tartışılmaktadır. •Antibiyotikler, Kuzey İrlanda'da broyler damızlık ve broylerlerde görülen için kontrol programlarının bir parçası olarak tedavi edici ve profilaktik olarak kullanılmaktadır. •Polimiksin B sülfat ve trimethoprim kombinasyonları civcivlerde koruyucu ve iyileştirici olarak kulanılmaktadır. Farklıantimikrobial ajanlar arasında tetrasiklinler, neomisin, basitrasin ve sulfa grubu yumurtacı hayvanlar hariç ilaçların kanatlılarda düzenli olarak kullanılabileceği bildirilmektedir. Enjektable gentamisin ve spektinomisin özellikle hindi palazlarında kuluçka kaynaklı sarı kesesi infeksiyonlarının kontrolünde önerilmektedir. • İçme suyu ile veya yem katkısı olarak kullanılan antibiyotikler, infeksiyonlarını tedavi etmekte kullanılmış ve kloakal svablarla bu kullanımlardan sonra bir azalma saptanmıştır. Fakat araştırıcılar bu işlemlerin sınırlı bir etkiye sahip olduğu Koruma ve Kontrol •Kanatlıları, paratifo PT infeksiyonlarından korumak için kritik kontrol noktalarının oluşturulmasındaki gösterilen çabalar salmonellaların kümese giriş kaynaklarının farklılık göstermesinden dolayı yetersiz kalmaktadır. •Etkili kontrol ve koruma programları, bir çok faktörüiçermelidir. •Yumurta, civciv veya tavuklar sadece Salmonella-ari damızlık kümeslerden alınmalıdır •Kuluçkalık yumurtalar tam olarak dezenfekte edilmeli ve sanitasyon standartlarına göre kuluçkaya konulmalıdır. •Kümesler tamamıyla önerilen şekilde temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir. •Rodent ve insekt kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır.•Biyogüvenlik tam olarak uygulanmalı ve kümesler arasında ve dışarıdan Salmonellaların girişi engellenmelidir. Damızlık hayvanlara sadece peletlenmiş ve hayvansal protein kaynağı içermeyen yemler verilmelidir. •Salmonella infeksiyonlarıyla mücadelede sağaltıma ek olarak yarışla dışlama competitive exclution, CE kültürleri veya aşı uygulanabilir. 49 •Competitive exclusion CE, Yarışmacı dışlama •Kuluçkadan yeni çıkmış civcivler PT infeksiyonuna oldukça duyarlıdır, fakat çok çabuk bir şekilde dirençli hale gelirler. Salmonellaya duyarlılığında bu yaşa bağlı azalma, çevreden koruyucu intestinal floranın kazanılması ve bağırsaklara yerleşmesidir. Diğer bağırsak bakterilerinin salmonellalar üzerine inhibitör etkisinin ortaya konulması ile bu temele dayanan ve "yarışmacı dışlama" olarak isimlendirilen tedaviler geliştirilmiştir. CE uygulamaları salmonellaların bağırsak kolonizasyonunun azaltılması amacıyla kanatlılara, tanımlanmışveya tanımlanmamış bakteriyel kültürlerin verilmesi işlemini kapsamaktadır.•Salmonella tedavisinden sonra CE preparatlarının kullanımıtavuklarda tam olarak intestinal floranın oluşturulmasınedeniyle, Salmonellaların bağırsaklara yeniden kolonizasyonunu etkin bir şekilde azaltmaktadır. •Bazı durumlarda, CE kültürleri ile tedavi Salmonella infeksiyonundan kurtulmak için de Aşılama •PT infeksiyonuna duyarlı kanatlılarda hem inaktif, hem de canlı aşılar kullanılmıştır. •Canlı Salmonella aşıları daha iyi bir koruma sağlamasıve konakçı immun sisteminde daha uzun süreli kalıcıolması nedeniyle ölü aşılara göre daha fazla etkindir. • İnaktif aşılar özellikle hücresel tipte immun yanıt oluşturmada zayıf kalmaktadır. •Canlı ve inaktif aşılar Salmonellalara karşı koruma sağlasalar da tam bir korunmadan söz etmek mümkün nedenle de mutlaka Salmonellaların kümeslere girişlerinin önlenmesi gereklidir ve aşılar sadece CE'de olduğu gibi Salmonella infeksiyonlarınıazaltmada •Son yıllarda kanatlılarda ölü aşılar bakterin özellikle de ile ilgili olarak yeniden güncellik kazanmıştır. •Salmonella dış membran proteinlerinden hazırlanan subunit aşılar, hindilerde ve infeksiyonlarına karşı etkin •Canlı atenüe aşıların immun sistemi yeterince uyarmak için dokularda kalıcı olmaya gereksinimi vardır. Fakat avirulent olmalıve sonuçta aşılanan hayvanlardan elimine edilebilmelidir. •Atenüe PT salmonella aşılarının tavuklarda koruyuculukları test edilmiştir. aroA-mutantının oral veya kasiçi olarak uygulanması, deneysel infeksiyonu sonrasında dışkı ile salmonella çıkarımının azaldığı, içorganlarda invazyonun engellendiği ve horizontal bulaşmanın düştüğüsaptanmıştır. Bu korumanın aşı ile, aşı suşunun inokule edilmesinden 23 hafta sonraya kadar devam ettiği bildirilmiştir. Bu mutant suşla yapılan oral aşılamalarda, karşı çapraz korunma sağlanamamıştır. • bağırsak kolonizasyonuna ve iç organlara invazyonuna karşı güçlü bir koruma sağlamış ve ayrıca diğer erogruplardaki salmonella infeksiyonlarına karşı farklı seviyelerde koruma sağladığı ARİZONA İNFEKSİYONLARI Arizonosis, Aviàre arizonosis, Arizonoses •Arizona hastalığı neden olduğu ve daha çok hindi palazlarında görülen akut septisemik bir Etiyoloji •Hastalık etkeni olan Salmonella enterica subsp. arizonae IIIa ve diarizonaeIIIb grupları içinde yeralan 300'den fazla serotipi olan bir türdür. •Antijenik yapısı yönünden "O" somatik ve "H" flagella antijenleri vardır. Salmonella'ların serolojik olarak formüle edilmesindeki genel kurallar arizona grubu için de geçerlidir. Şimdiye kadar 34 somatik, 43 flagella antijeni gösterilmiştir.•Isıya ve bilinen dezenfektanlara oldukça duyarlıdır. •Ancak kontamine suda 5 ay, kontamine yemde 7 ay canlı Epizootiyoloji • çeşitli kanatlı, memeli ve sürüngen türlerinde doğal olarak bulunabilir. Ancak kanatlılar arasında hindiler çok duyarlıdır. •Hastalık kaynağını vahşi kuşlar, sürüngenler, rat ve farelerdeki etken diğer Salmonella'larda olduğu gibi transovarien bulaşma vertikal ve fekalbulaşma söz konusudur. Etken fekal bulaşmayla yumurta kabuğundan penetre olabilmektedir. Ayrıca dışkı ile kontamine olmuş yem ve sularla da bulaşma • SemptomlarSemptomlar çok spesifik olmamasına rağmen özellikle civciv ve yarkalarda –halsizlik, •ishal, –paraliz –kloaka çevresinde–Körlük–beynin infekte olmasına bağlı konvülsiyonlar. •Nekropsi bulguları da çok tipik Teşhis • 1-Klinik ve nekropsi bulguları Hindilerde yüksek mortalite ve sinirsel belirtiler Arizonis yönünden şüphe uyandırır. Ancak paratifo infeksiyonları, Newcastle, Aspergillozis, vit. E eksikliğide gözardı edilmeden laboratuvara marazi madde gönderilmelidir. • 2-Laboratuvar muayeneleri • a Bakteriyoskopi Hasta veya ölen hayvanların içorganlarından yapılan preparatlar Gram boyama yöntemiyle boyanarak incelenirler. • b Kültür Bu amaçla yine hasta veya ölen hayvanların karaciğer, kalp, dalaklarından ekimler yapılıp yönünden değerlendirilir. • c Serolojik testler Arizonosisde serolojik testlerden kültürlerde üreyen etkenlerin identifikasyonu amacıyla yararlanılmaktadır. Polivalan antiserumları kullanılarak ilk aşamada üreyen etkenlerin diğer salmonella'lardan ayırt edilmesi Sağaltım •Kanatlı arizonosisinin sağaltımında furazolidon grubu ilaçlarla, gentamisin ve spektinomisin'denyararlanılmaktadır. Ayrıca kuluçka yumurtalarına da antibiyotik sağaltımı daldırma veya enjeksiyon yolu ile önerilmektedir. Koruma ve Kontrol •Vertikal yolla bulaşma önemli olduğu için, öncelikle damızlıkların ari olması gerekir. •kolay temizlenen ve dezenfekte edilen binalarda yetiştirmenin yapılması•kaliteli yem hammaddelerinin kullanılması, •kuluçkanın ve damızlıkların düzenli olarak mikrobiyolojik yönden kontrol edilmesi gerekir.•Aşılama çalışmalarına ait araştırmalar devam etmektedir. Ancak bir aşılama programı henüz oluşturulamamıştır.

güvercin dışkıdan hastalık teşhis tablosu